De kunst van het veldspel – Chad Harbach

De kunst van het veldspel van Chad Harbach doet qua opzet enigszins denken aan Vrijheid van Jonathan Franzen. Het is ook zo’n roman waarin wordt ingezoomd op een aantal personages, om vervolgens aan de hand van hun onderlinge wrijving en samenspel vervolgens een groot Amerikaans thema kritisch te belichten.

Het verhaal in Harbachs roman speelt op Westish College, een kleine universiteit in de VS. Henry gaat hier onder begeleiding van de ouderejaars Mike volledig voor zijn kans om profhonkballer te worden. Hij staat op het punt zijn droom te verwezenlijken wanneer een routineworp volledig mislukt en de bal het hoofd van zijn team- en kamergenoot Owen raakt. Dit ongeluk heeft verstrekkende gevolgen: niet alleen verliest Henry hierdoor zijn zelfvertrouwen, ook brengt het Affenlight, de rector van de universiteit,  en Owen bij elkaar. Deze ontfermt zich over zijn geblesseerde student waarna een relatie tot bloei komt die uiteraard geheim moet blijven. Ondertussen probeert Affenlights dochter een nieuw leven op Westish te beginnen nadat haar vroege huwelijk is stukgelopen.

Problematisering van individualisme
Centraal thema is het verliezen van jezelf in een American dream of wens. Bijzonder treffend weet Harbach de keerzijden hiervan voor te houden. Owen verliest zichzelf tijdens honkbalwedstrijden zó in het lezen van boeken in de dug-out, dat hij geen oog heeft voor de bal die na Henry’s mislukte worp op hem af komt suizen. Rector Affenlight raakt volledig in de ban van Owen en weet zijn gevoelens nauwelijks voor de buitenwereld weet te verbergen.

Tenslotte Henry, die zich volledig verliest in zijn wens om dé perfecte korte stop te worden. Wanneer hij na één mislukte worp zijn vorm én zelfvertrouwen kwijt raakt, beunt Henry zichzelf af door bijvoorbeeld midden in de nacht zich tientallen keren op te trekken aan de tak van een boom. Hij wil vervolgens maar niet erkennen dat zijn slechte worpen niets met gebrek aan talent te maken hebben, maar eerder met zijn psychische gesteldheid.

‘Mijn school had ook schiettorens’
Hoewel De kunst van het veldspel ruim vijfhonderd bladzijdes telt, leest de roman vlot weg. Harbach beschikt over een aantrekkelijke, mildironische schrijfstijl: Het smelle bed dwong de gebruikers tot een niet altijd even gewenste intimiteit. Dit blijkt ook goed uit het volgende dialoog waarin de honkballers tijdens hun busrit ruzie maken om de vraag of een gebouw een school of een gevangenis is: ‘Kijk nou eens goed. Dat ding heeft schiettorens.’‘Wat maakt dat nou uit, man? Die had mijn high school ook.’

Harbach beschikt verder over het vermogen om mensen treffend te typeren én om tegelijkertijd een beeld op te roepen: Elke scout die arriveerde was te herkennen aan ofwel zijn laptop ofwel zijn sigaar – afhankelijk van de generatie waartoe hij behoorde – en aan het feit dat hij andere scouts de hand schudde.  Tenslotte weet hij een serie aan bijzonder geloofwaardige karakters neer te zetten die allemaal zo hun sterke en zwakke kanten hebben. Sterkste personage is ongetwijfeld Mike, de aanvoerder van het honkbalteam. Door zijn mensenkennis weet hij het beste uit Henry en de andere spelers te halen.

Keerzijde individualisme
Een minpunt van het boek is dat Harbach met een paar opvallende wendingen in het plot soms minder meedogenloos met zijn personages lijkt te durven omgaan. Op basis van de eerste helft van het boek, verwacht je niet dat sommige personages aan het einde van het boek nog met elkaar blijven omgaan. Hoewel het einde beslist niet rooskleurig is, komt Harbachs boodschap hierdoor minder overtuigend over.

Ondanks dat is De kunst van het veldspel een sterke roman waarin Harbach op een indringende wijze de keerzijde van een vergaand individualisme belicht. Samen met de eerlijke en ironische schrijfstijl, heeft hij hiermee een debuut van een zeldzaam hoog niveau afgeleverd: een boek waarin je jezelf verliest.

Trefwoorden

Deel dit verhaal

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.