“Telkens als Jonas vroeg hoe de overheid het leven van gewone mensen makkelijker kon maken om de ontevredenheid in het land te verminderen, kreeg hij te horen dat er op decentraal niveau naar persoonlijke situaties gekeken moest worden. Dit betekende volgens zijn collega’s op het ministerie dat gemeenten aan de beurt waren om een oplossing te bedenken: ‘Zij kunnen maatwerk bieden als iemand zich aan de balie meldt.’
Uit verhalen maakte Jonas op dat ‘de balie’ van gemeenten een plek was waar heel de samenleving samenkwam. Daar durfden bezorgde burgers zich van hun kwetsbaarste kant te laten zien en hun grootste problemen neer te leggen. Het maakte niet uit of het nu ging om een studieschuld van tienduizenden euro’s, kinderen die werden ontvoerd door de staat of een te hoge energierekening omdat een restauranteigenaar zijn terrasverwarming de hele winter aan liet staan: ‘Aan de balie zie je hoe complex de puzzel van iemands leven echt in elkaar zit.’
Voor ambtenaren die zich wilden verplaatsen in bezorgde burgers aan de balie was een spannend spel bedacht: Eén uur alles duur. Daarin kroop je zestig zenuwslopende minuten in de huid van een taxichauffeur zonder werk. Oftewel: iemand die zich vanwege de veranderende arbeidsmarkt moest omscholen tot softwareprogrammeur. Het spel zat vol dilemma’s. Zo moest je kiezen of je je tv verkocht om een opleiding te volgen of dat je liever de verplichte bijdrage voor het schooluitje van je kinderen betaalde. Maar je leerde ook dat je kon rekenen op hulp van de gemeenteambtenaar om je uitkering aan te vragen of een brief van de Belastingdienst te openen.”
In Tirade verscheen in mei 2025 mijn verhaal Maatwerk dat aan de basis ligt van mijn nieuwe roman. In een land met een slecht humeur – of is het eigenlijk een crisis? – gaat een ambtenaar op zoek naar de oorzaak van dit alles. Hij, de ghostwriter achter de socialmedia-accounts van de premier, besluit op stage te gaan bij de balie van een gemeente. Zo verwacht hij zicht te krijgen op problemen waar burgers in de praktijk mee te maken krijgen. Of dat gaat lukken is natuurlijk niet meer dan een retorische vraag.